Koffie en duurzaamheid: deel 1
Algemene informatie
Tegenwoordig is koffie extreem belangrijk. Meer dan de helft van de mensen in ontwikkelde landen drinken tenminste een kopje per dag. Meestal is het aantal kopjes veel groter. Bijna alle bedrijven hebben een koffiemachine op iedere afdeling, soms zelfs in iedere groep. Koffie wordt een integraal onderdeel van de dagelijkse routine. Maar bijna iedereen weet ook dat koffie alleen op beperkte plekken van onze planeet groeit. En deze plekken zijn vaak heel ver van de plaatsen waar hij het meest gedronken wordt. Is je ochtend kopje koffie dan duurzaam of is het heel milieuonvriendelijk?
Algemene informatie
Koffie wordt in ongeveer 80 tropische landen geproduceerd. Naar schatting is het levensonderhoud van 125 miljoen mensen afhankelijk van de koffie-industrie. Dat gebeurt meestal in Latijns Amerika, Afrika en Azië. Jaarlijks worden er negen miljoen ton groene bonen geproduceerd.
De economische aspecten van koffieproductie zijn in de laatste jaren drastisch veranderd. De marktprijzen gaan omlaag, terwijl de kosten van productie toenemen. Daarom zoeken de fabrikanten voor nieuwe manieren om het proces winstgevend te maken. En die aanpak is meestal niet zo duurzaam. Aan de andere kant is de vraag naar speciale koffie tegenwoordig op een historisch hoog niveau. De fabrikanten van zulke speciale soorten koffie kunnen zich ook veroorloven om duurzaam te zijn. Bovendien, de mensen die van speciale soorten koffie genieten, waarderen vaak ook de duurzaamheid.
Koffie soorten
Het geslacht van de plant Coffea L. (Rubiaceae, Ixoroideae, Coffeeae) bestaat uit meer dan 125 soorten. Deze soorten zijn verspreid in Afrika, Madagaskar, de Comoros Eilanden, de Mascarene Eilanden (La Réunion en Mauritius), tropische Azië en Australia. Twee van de soorten zijn economisch belangrijk voor de koffie industrie: C. arabica L. (de beroemde Arabica) and C. canephora A. Froehner (of zogenoemde robusta koffie). Arabica is meestal geassocieerd met hogere kwaliteit drankjes.
Arabica
Deze soort is wetenschappelijk geclassificeerd als een zelfbestuivend tetraploïde. Dit betekend dat de planten van deze soort zich zelf kunnen vermenigvuldigen. Zelfbestuiving heeft als voordeel dat het de plant onafhankelijk maakt van zijn bestuivers. Bij succesrijke zelfbestuivers kan het leiden tot een snelle toename van het aantal planten, maar door het onderdrukken van de genenuitwisseling eveneens tot de isolatie van de populatie. Dit heeft als resultaat dat dit belangrijke gewas zeer lage genetische diversiteit heeft. Genetische bronnen van koffie raken tegenwoordig in een snel tempo verloren. De volgende redenen zijn daar verantwoordelijk voor:
- Menselijke bevolkingsdruk leidt tot conversie van land naar landbouw, ontbossing en bodemdegradatie.
- Lage koffieprijzen leiden tot het verlaten van koffiebomen in bossen en tuinen en het verschuiven van de productie naar andere meer winstgevende gewassen.
- Klimaatverandering leidt tot verhoogde hoeveelheid van plagen en ziektes. Het kan ook droogte en onvoorspelbare neerslagpatronen veroorzaken.
Deze redenen kunnen het levensonderhoud in veel koffie-groeiende landen bedreigen.
Duurzaamheid
Veel factoren moeten in de gaten worden gehouden als wij de koffieproductie duurzaam willen maken. Het goede nieuws is dat veel van deze factoren al aandacht krijgen van de fabrikanten. Er worden zelfs organisaties gevormd die duurzaamheid en kwaliteit van de koffie controleren. Uiteindelijk kunnen duurzame milieuvriendelijke teeltpraktijken hogere nettorendementen hebben. Lees meer over zulke praktijken in ons volgende bericht!
Meer informatie over koffie vind je bijvoorbeeld in deze koffie blog.